Noodzaak initiatief

Club van Natuurijs is een initiatief van de KNSB – dé autoriteit op het gebied van schaatsen in Nederland. Onze club verenigt liefhebbers van natuurijs in Nederland. En zet zich in voor het behoud van schaatsen op natuurijs, zodat wij en toekomstige generaties hiervan kunnen blijven genieten. De klimaatverandering, een afname in het aantal vrijwilligers en duurzaamheidsvraagstukken, maken de inzet voor het behoud van dit cultureel erfgoed belangrijker dan ooit. Om snel en veilig te kunnen schaatsen op natuurijs, ondersteunt de Club van Natuurijs natuurijsverenigingen en toertochtorganisaties. Denk aan het werven en opleiden van vrijwilligers, ontwikkelen en innoveren van natuurijsbanen en delen van onze kennis en expertise.

Natuurijs in Nederland; puur sentiment 

7 miljoen Nederlanders genieten alleen al van het idée dat het vriest dat het kraakt. De helft daarvan gaat ook daadwerkelijk het ijs op als het zo ver is. Daar hoef je geen doorgewinterde toertochtschaatser voor te zijn. Het begint met vorst aan de grond. Laaghangende nevel in de ochtend. Zonder handschoenen op de fiets is het niet te harden. En in alle media wordt voorzichtig gefantaseerd over het uit het vet halen van je schaatsen. Door het hele land begint het te kriebelen als een wollen sjaal en de eerste borden met Koek en Zopie worden van zolder gehaald. 

Dan lijkt de hoop om te slaan in realiteit. Bij de gratie van 7.500 vrijwillige ijsmeesters wordt het ijs dagelijks gecheckt op de minimale en dus veilige dikte. En dan is daar eindelijk het bericht dat de verenigingen het ijs vrijgeven. Als kers op de taart leven we toe naar een officiële toertocht: samen dat ijs op. Jong en oud, sportief, buitenmens, gezinnen, vrienden, voor het eerst op Friese doorlopers, achter een stoel, kinderwagens of gewoon even met schoenen aan voorzichtig schuifelen. Heel Nederland heeft er alles voor over: agenda’s omgooien, lange rijen bij de slijper, pijn aan je tenen, natte sokken, geen paar tweedehands noren meer te krijgen. En juist dat collectieve gevoel is wat ons verbindt. Natuurijs schept een band. 

Dat oer-Hollandse gevoel gaat generaties terug en leeft nog steeds, ondanks het steeds langer uitblijven van strenge winters. Waardoor het meer dan ooit belangrijk is dat we samen zorgdragen voor het behoud van natuurijs. Zodat we, als de mogelijkheid zich ook maar even voordoet, optimaal kunnen genieten van schaatsen op natuurijs. Want als gevolg van klimaatverandering is vrieskou een steeds schaarser wordend goed. We begeven ons zogezegd op dun ijs. Maar als dat magische moment dan toch is aangebroken, moeten we ook zorgvuldig te werk gaan. Zodat we nog heel lang samen nieuwe herinneringen kunnen maken op natuurijs. Daar gaan we voor. We dragen natuurijs tenslotte mássaal een warm hart toe. Toen, nu en in de toekomst. Dus sluit je aan. Bij onze club. Bij de Club van Natuurijs. Samen ijzersterk. 

Vorst is niet het enige

De Club van Natuurijs is in het leven geroepen, omdat schaatsen op natuurijs geen vanzelfsprekendheid meer is. De afgelopen decennia zijn de momenten dat je kon schaatsen op natuurijs afgenomen. Door klimaatverandering zijn de winters steeds milder en de vorstperioden korter.  

Een zekerheid: áls er natuurijs is, staat heel Nederland op zijn kop en wil iedereen het ijs op. Daarom is het steeds belangrijker dat als het vriest, iedereen snel en veilig kan genieten van schaatsen op natuurijs.

Een fraaie en veilige ijsbaan ontstaat niet vanzelf. Er zijn veel mensenhanden en expertise voor nodig, terwijl het aantal vrijwilligers ieder jaar afneemt. Tegenwoordig helpen innovaties om snel te kunnen genieten van schaatsen op natuurijsbanen.  

Bij de KNSB zijn er zo’n 450 natuurijsverenigingen aangesloten, die in heel Nederland zorgen voor plezierige en veilige schaatsgelegenheden. En ongeveer 80 toertochtorganisaties die toertochten mogelijk maken. Het summum voor de doorgewinterde schaatsliefhebber. Ook als in een winter geen toertocht verreden wordt, zijn deze organisaties bezig, want elk jaar is er kans en zijn voorbereidende werkzaamheden nodig.  

Het kost tijd en geld om dit bijzondere erfgoed in ons land te behouden. We investeren onder andere in het delen van onze kennis en expertise, ondersteunen bij complexe wet- en regelgeving en adviseren op het gebied van ontwikkeling en technologie. Hiervoor hebben we de hulp van schaatsliefhebbers in Nederland hard nodig.  

Ontwikkeling en innovatie

We hebben uiteraard geen invloed op wanneer het vriest en hoe lang. Maar er zijn factoren waar we wél invloed op hebben. Dat áls het vriest, de condities voor het vormen van natuurijs optimaal zijn, zodat zo snel en efficiënt mogelijk een ijslaag ontstaat die geschikt is om veilig op te kunnen schaatsen. Hoe je dat doet varieert per locatie, ondergrond en weersomstandigheid. Dit vergt kennis, ervaring én inzet van technologische ontwikkelingen. Denk aan het behandelen van het asfalt van combibanen met speciale isolatie en verf, waardoor het water dat op het asfalt wordt gespoten eerder bevriest. Hierdoor kunnen sommige verenigingen met slechts een paar graden vorst (of zelfs met 0 graden) of enkele uren vorst al natuurijs creëren.

Met jouw bijdrage kunnen we investeren in die ontwikkeling en innovatie en zorgen we dat toekomstige generaties ook kunnen genieten van het schaatsen op natuurijs, ondanks de uitdagingen van klimaatverandering, milde winters en steeds kortere periodes van vorst. 

Veilig schaatsen op natuurijs

Veiligheid op natuurijs is een topprioriteit. We informeren schaatsliefhebbers over voorbereiding ter bevordering van veiligheid, goede materialen, onderhoud en algemene voedingstips. Daarnaast autoriseert de KNSB toertochten op zogenaamd ‘open water’; het ijs op plassen en vaarten moet veilig genoeg zijn voor een officiële toertocht. Dat gebeurt in nauw overleg met regionale toertochtcoördinatoren. De toertochtorganisaties zijn goed voorbereid en zien toe op veilige omstandigheden.

Vrijwilligers helpen

Vrijwilligers zijn cruciaal voor het behoud van schaatsen op natuurijs. Zij zorgen voor de voorbereiding en het onderhoud van ijsbanen en begeleiden schaatsactiviteiten. Er zijn zo’n 450 natuurijsverenigingen en 80 toertochtorganisaties met duizenden vrijwilligers die zorgen dat schaatsliefhebbers snel en veilig het ijs op kunnen.

Vrijwilligersaantallen lopen al jaren terug omdat er steeds meer van hen gevraagd wordt, dus ook werving en opleiding zijn belangrijke aspecten. Voldoende vrijwilligers en opgeleide natuurijsmeesters zijn onmisbaar voor het voortbestaan van toertochtorganisaties.

Kennis over natuurijs blijft daarnaast vaak in hoofden zitten, bij een beperkt aantal individuen van een natuurijsvereniging of blijft lokaal. Door natuurijsmeesters op te leiden en onze kennis en expertise met deze organisaties en hun vrijwilligers te delen, en ook hun kennis en ervaring te helpen verspreiden, houden we de gemeenschap van schaatsen op natuurijs in stand houden.

Steun voor toertochtorganisaties

Het rijden van een toertocht is het summum voor de doorgewinterde schaatsliefhebber. Of je nu met kinderen 5 kilometer schaatst of met schaatsvrienden 40 kilometer, een toertocht is de kroon op een schaatswinter. Helaas vinden bijna geen toertochten meer plaats, de laatste is in 2012 verreden. 

De wet- en regelgeving rondom het organiseren van toertochten wordt ieder jaar ingewikkelder, en de kosten blijven stijgen, terwijl er geen inkomsten zijn wanneer er niet geschaatst kan worden. De Club van Natuurijs biedt ondersteuning bij het navigeren van deze complexe regels en zet zich ook in via lobbywerk om het behoud van schaatsroutes te waarborgen. Daarnaast dragen we bij aan de kosten, zoals bankkosten en ticketsystemen, en ondersteunen we bij logistiek, veiligheid en de algemene organisatie van toertochten.

Door toertochtorganisaties te steunen, blijven toertochten goed georganiseerd en kan iedereen genieten van een geweldige, unieke schaatservaring zodra de natuur het toelaat.