De uitdagingen van toertochtorganisatoren: hoe de Club van Natuurijs ondersteunt

‘Nieuwe mensen aan ons binden, clubs ontzorgen en kennis delen’

Het besef dat al die mensen dankzij jouw werk met rode wangen over de ijsbaan glijden, die eindeloze rij schaatsers die tussen rietkragen en over plassen slingert, het maakt het vak van natuurijsmeester het mooiste wat er is. Maar er komt tegenwoordig wel veel bij kijken; van kennis van wet- en regelgeving tot stevig politiek lobbywerk. Precies daarin wil de club van Natuurijs de ijsmeesters bijstaan en ontzorgen. Zodat die zich kan richten op waar het om draait; zorgen dat er door zoveel mogelijk mensen veilig en met plezier kan worden geschaatst.

De complexiteit van toertochten organiseren

Wilde je vroeger een toertocht organiseren, dan had je simpel gezegd maar twee dingen nodig: kennis van de omgeving en flinke vorst. Vergunningen, veiligheidsprotocollen en mediaplannen, het was allemaal niet erg ingewikkeld, vertelt Jurre Trouw, initiatiefnemer van de Club van Natuurijs namens de KNSB. ,”Het was heel simpel: je belde de burgemeester en die zei: ‘Doe je wel voorzichtig?’ En dan ging je schaatsen. Tegenwoordig zit het wel wat complexer in elkaar”, zegt hij met enig understatement. “Nu haken mensen daar gewoon op af, omdat die drempels en horden gewoon te hoog zijn.”

Er komt nogal wat op een hedendaagse natuurijsmeester af. Een verkeerscirculatieplan, vergunningen voor de gekste dingen, rekening houden met Natura2000-gebieden, geen plastic bekertjes meer voor koek en zopie, wat is de stikstofuitstoot bij een toertocht; het is zomaar een greep uit de veelheid van zaken die op zijn of haar bord terecht komen. En dan moet er en passant ook nog voor het ijs gezorgd worden zodra het vriest, het lijkt bijna bijzaak in verhouding tot de hele administratieve afhandeling.

Samenwerking en kennisdeling als oplossing

“Het gaat er wat betreft de Club van Natuurijs om hoe we op al die terreinen gaan samenwerken”, legt Trouw uit, waarbij hij benadrukt dat dankzij die samenwerking de natuurijsmeester beter in staat is zich te focussen op wat deze het liefst doet: ervoor zorgen dat mensen kunnen schaatsen. Door al die complexe kennis te delen en toegankelijk te maken voor iedereen. “Ik ben niet van plan het wiel overal opnieuw uit te vinden. Op verschillende plekken ligt heel veel kennis. Hoe kunnen we die kennis beter toegankelijk maken voor een grotere groep? We zoeken daarbij een inkomstenbron om dit beter en effectiever te doen met elkaar. Dat vraagt wel structureel werk. Het vraagt van de Elfstedenvereniging bijvoorbeeld ook elk jaar veel werk om zich voor te bereiden, mocht de Elfstedentocht weer doorgaan.”

Die samenwerking gaat over verschillende lijnen, legt Trouw uit. “Dat kan door kennisborging bijvoorbeeld. Hoe zorg je ervoor dat mensen die minder bewust een natuurijswinter hebben meegemaakt ook van de kennis en ervaring kunnen blijven genieten die de mensen vóór ons hebben opgedaan. Het kan zijn door te ontzorgen. Denk aan de toenemende mate van wet- en regelgeving waardoor het steeds lastiger wordt om als vrijwilliger je taak op een goede en plezierige manier te blijven doen. En hoe kunnen we een slinger geven aan innovatie om in de toekomst onder de gegeven omstandigheden nog te blijven schaatsen?”

Behouden van lokale samenwerking en expertise

De samenwerking tussen de Club van Natuurijs en ijsverenigingen verloopt in twee richtingen, legt Trouw uit. “We kunnen met organisaties om tafel gaan als bijvoorbeeld de stikstofproblematiek speelt. Stel dat een casus in het noorden van het land voorkomt, hoe geef je daar concreet invulling aan? En hoe benutten we die kennis vervolgens in andere delen van het land waar dezelfde uitdaging speelt? De Club zorgt ervoor dat we dit verder kunnen brengen en onderzoeken, zodat iedereen ervan kan profiteren.”

Trouw benadrukt dat de Club van Natuurijs nadrukkelijk niet de taken van ijsclubs wil overnemen. “Integendeel, we willen juist gebruikmaken van de kennis en ervaring die er al is. We maken ons zorgen over het behoud van natuurijs en willen alles doen om ervoor te zorgen dat dit ook in de toekomst mogelijk blijft.”

De samenwerking met de KNSB en lokale verenigingen staat daarbij centraal. “We zijn er niet om leden van natuurijsverenigingen af te pakken, maar om juist samen te werken. Verenigingen blijven cruciaal om lokaal schaatsen mogelijk te maken. Als ik bijvoorbeeld in Ankeveen mijn rondje wil schaatsen, dan moet ik toch nog steeds lid zijn van de club daar.”

Stikstofbeleid en Natura2000

“Hoe kan de Club van Natuurijs een bijdrage leveren?” is de vraag die we onszelf stellen, verduidelijkt Trouw. “Het is niet de bedoeling dat de Club zelf diep de regelgeving induikt, maar we helpen natuurijsverenigingen die zijn aangesloten bij de KNSB om gebruik te maken van bestaande kennis en expertise. Als het toch nodig blijkt om in de regels te duiken, dan kijken we hoe we dit samen kunnen aanpakken. Welke partijen moeten we betrekken om onderzoeksvragen te beantwoorden? Hoe zorgen we ervoor dat er een duidelijk rapport ligt waarmee we verder kunnen richting vergunningverlening?”

Bij het organiseren van een evenement in een Natura 2000-gebied moeten er conform wet- en regelgeving stikstof-ecologietoetsen worden uitgevoerd. Daarbij worden twee lijnen getoetst: de ecologische lijn (wat is de schade voor de natuur en de habitat?) en de stikstoflijn (wat is de uitstoot aan stikstof, uitgerekend in mols per hectare per jaar?). Het is complexe materie die een goedwillende organisator van een toertocht flink wat hoofdbrekens kan kosten.

“Je kan niet van vrijwilligers verwachten dat ze volledig op de hoogte zijn van al deze regels en procedures,” zegt Trouw. “Ze zien ook wel dat de wet- en regelgeving steeds strenger wordt. Maar hoe ecologisch onderlegd is een vrijwilliger die zich vooral richt op organiseren? Gaat hij hele stikstofdossiers doorploegen om te weten wat er speelt? Precies daar willen we als Club ondersteuning bieden: om ervoor te zorgen dat vrijwilligers zich kunnen richten op wat ze het liefst doen, zonder vast te lopen in complexe regelgeving.”

Praktische ondersteuning en een community van natuurijsliefhebbers

Een ander voorbeeld dat Trouw noemt is het aanvragen van vergunningen. Dit ligt doorgaans bij de organisatie die de toertocht organiseert, maar de Club van Natuurijs denkt graag mee om dit slim en efficiënt aan te pakken. “Door goede voorbeelden aan te leveren en kennis te bundelen, kunnen evenementen sneller en makkelijker georganiseerd worden,” verduidelijkt Trouw.

Een concreet voorbeeld betreft het gebruik van kartonnen bekers met een plastic laagje, die binnenkort niet meer mogen. “Hoe ga je daar straks als toertochtorganisatie mee om? Ga je herbruikbare bekers inzetten bij de koek en zopie? Wij denken met organisaties mee om hierop in te spelen. Als straks massaal toertochten worden georganiseerd, is een centraal afvalplan efficiënter dan wanneer iedere vereniging dit zelf uitzoekt.”

Uiteindelijk wil de Club van Natuurijs vooral als community opereren. Het komt niet in plaats van KNSB of ijsclubs, maar wordt juist ingezet om het schaatsen op natuurijs mogelijk te maken. “Ik zie de Club van Natuurijs als vehikel en uithangbord om kennis te delen en mensen te verbinden. Met die bundeling van krachten zorgen we ervoor dat zoveel mogelijk mensen kunnen genieten van het schaatsen op natuurijs,” vat Trouw samen.

De Club van Natuurijs staat klaar om verenigingen en toertochtorganisaties te ondersteunen, kennis te delen en innovatie te stimuleren, zodat Nederland kan blijven genieten van schaatsen op natuurijs. Wil je bijdragen aan het behoud van dit erfgoed? Word ook lid en help mee om de toekomst van schaatsen op natuurijs veilig te stellen.